Skoči na glavni sadržaj

Pregledni rad

Flaciana (1553–1562) u digitalnim knjižnicama

Marin Martinić Jerčić ; Institut za filozofiju, Zagreb, Hrvatska


Puni tekst: hrvatski pdf 1.148 Kb

str. 141-184

preuzimanja: 197

citiraj

Puni tekst: engleski pdf 1.148 Kb

str. 141-184

preuzimanja: 124

citiraj


Sažetak

Glavni zadatak ovog istraživanja jest utvrditi zastupljenost Vlačićevih djela tiskanih od 1553. do 1562. u odabranim digitalnim knjižnicama i digitalnim zbirkama. Za ovu priliku odabrane su tri knjižnice: Münchener Digitalisierungszentrum (MDZ), koji djeluje pri Bayerische Staatsbibliothek (BSB), Google Books i e-rara.ch, švicarska digitalna knjižnica koja nudi korisnicima rijetke digitalizirane knjige iz razdoblja od 15. do 20. stoljeća. Istraživanje obuhvaća tri postupka: pretraživanje po ključnim rije- čima, obradu podataka i verifikaciju prikupljenih naslova, a provedeno je u razdoblju od 15. kolovoza do 22. rujna 2014.
Pronađeni digitalni primjerci upućuju na to da su u promatranom razdoblju Vla- čićeva djela najviše tiskana u Baselu, Jeni i Magdeburgu, a najviše spominjani tiskari bili su: Michael Lotther, Ioannes Oporinus, Thomas Rebart i Christian Rödinger.
Prema podatku s naslovnice ili iz kolofona digitaliziranog primjerka zapisana je godina izdanja, no u slučaju kad nije bilo takva podatka, bibliografske jedinice nadopunjene su, ako su one postojale, prema bibliografskim podacima iz digitalne knjižnice ili prema Pregerovoj bibliografiji »Verzeichniß der gedruckten Schriften des Flacius« (1861).
Najveći broj djela pronađen je u digitalnoj knjižnici Münchener Digitalisierungszentrum (MDZ) pri Bayerische Staatsbibliothek (BSB), njih čak 77, u Google Books pronađeno je 50, a u e-rara.ch samo dva djela otisnuta na francuskom jeziku i ta dva ne nalaze se na Pregerovom popisu iz 1861, koji ukupno bilježi 93 djela u promatranom razdoblju.
Pronađeno je 19 djela koja se ne nalaze u Pregerovoj bibliografiji, a u popisu koji slijedi njihovi naslovi poredani su po abecedi:
1. Apologia Matthie Flacii Illyrici und Nicolai Galli. Das die Adiaphoristen, und nit sie, trennung in unsern Kirchen der Augspurgischen Confession, und uneinigkeit angericht. Und noch bis daher hindern, das es zu keiner Christlichen einigkeit gebracht wird, auch wie dieselbig einigkeit zutreffen sei. (Regensburg: Hans Khol., [ca. 1556]);
2. Das die Evangelischen Prediger gute wercke nicht verbieten noch verwerffen, wie sich Herr Boneventur, Thomasprediger zu Dantzk in seinen predigten zum offtermal hören lesst, ein kurtzer bericht durch Ioannem Serrarium. Mit einer Vorrede Math. Flac. Illi. (Magdeburg: Michael Lotther, [ca. 1555]);
3. De voce et re fidei, contra Pharisaicum Hypocritarum fermentum: autore Matthia Flacio Illyrico. Cum praefatione Philippi Melanchthonis. (Basel: Ioannes Oporinus/ Ludovicus Lucius, 1555);
4. Ein Procession, so die Hispanier am tage Mariae scheidung, welcher ist gewest der 15. Augusti, Anno 1554. zu Wien bey den Barfusern München gehalten haben. Darumb gedruckt, das alle Christliche hertzen deste klerer Bebstliche Abgötterey in diesem heidnischen Spectakel erkennen. Und dagegen Christliche lere suchen und an nemen. (1554);
5. Encomium Mataei Flacii Illyrici, scriptum Graecis versibus a viro Illustri Iacobo Diassorino, Domino Doridos, eiecto a Turcis patria et ditione, qui multis annis fuit ductor equitum Graecorum in exercitu Caroli V. Imperatoris in Italia et Gallia. Item Carmen de Natalibus, Parentibus, Vita, Moribus, Rebus gestis eiusdem Flacii, autore Noha Bucholcero. (1558);
6. Etliche Brieffe, des Ehrwirdigen herrn D. Martini Luthers, seliger Gedechtnis, an die Theologos auff den Reichstag zu Augspurg geschrieben, Anno M.D.XXX. Von der vereinigung Christi und Belials. Aus welchen man viel nützlicher Lere in gegen wertiger gefahr der Kirchen nemen kan. Verdeudscht. Item etliche andere Schrifften, nützlich und tröftlich zu lesen. (Jena: Thomas Rebart, 1558);
7. Funffzig grobe Irthumen der Stenckfeldischen Schwermerey, aus seinen eigen Büchern trewlich zusamen gelesen und verzeichnet, damit sich die einfeltigen Christen desto fleissiger für seinem Giffschewen und hüten. (Jena: Thomas Rebart, 1559);
8. Kurtze und gründtliche widderlegung der vier Schlusreden die Johan Sigmund, Werner, etwa Pfarherr zu Lignitz aus Schwenckfeldts Büchern gezogen, gestalt, und gericht hat wider die Christliche lehre vom dienst des Göttlichen worts und der hochwirdigen Sacrament Jesu Christi des Sons Gotter. Durch Hieronymum Wittich. Item eine kurtze schrifft Matth. Flacii Illyrici. (Magdeburg, 1555);
9. L’Histoire ecclesiastique, proposant l’entiere et vraye forme de l’Eglise de nostre Seigneur Iesus, monstrant aussi les lieux ausquels le Royaume d’iceluy a esté dressé, soit de son temps ou après : l’avancement de ce Royaume : les persecutions et martyres des fideles : les choses miraculeuses : quelle tranquillité l’Eglise a euë : de quelles fausses doctrines elle a esté assaillie, de quelles armes elle y a resisté : sous quels ; Empereurs elle a souffert, de quels elle a esté maintenue, et de l’estat des Iuifs : Recueillie par François Bourgoing, Ministre de la parole de Dieu en l’Eglise de Geneve, tant des anciens Autheurs que des nouveaux, et principalement des Docteurs de Magdebourg, asçavoir Mathias Flacius llyricus, Jean Wigand, Matthieu le Iuge, Basile Faber, qui en ceci ont travaillé d’une façon singuliere. Avec une table des principales matieres et choses memorables qui y sont contenues. ([Genève: Artus Chauvin], 1562);
10. L’Histoire ecclesiastique, proposant l’entiere et vraye forme de l’Eglise de nostre Seigneur Iesus, monstrant aussi les lieux ausquels le Royaume d’iceluy a esté dressé, soit de son temps ou après : l’avancement de ceRoyaume : les persecutions et martyres des fideles : les choses miraculeuses : quelle tranquillité l’Eglise a euë : de quelles fausses doctrines elle a esté assaillie, de quelles armes elle y a resisté : sous quels Empereurs elle a souffert, de quels elle a esté maintenue, et de l’estat des Iuifs : Recuellie par François Bourgoing, Ministre de la parole de Dieu en l’Eglise de Geneve, tant des anciens autheurs que des nouveaux, et principalement des Docteurs de Magdebourg, asçavoir Mathias Flacius llyricus, Iehan VVigand, Matthieu le Iuge, Basile Faber, qui en ceci ont travaillé d’une façon singuliere. Avec une table des principales matieres et choses memorables qui y sont contenues. ([Genève]: Artus Chauvin, 1560);
11. Nochmals gründlicher, klarer, warhafftiger Bericht und Bekentnis, der bittern lautern Warheit, reiner Lere, unstrefflichen Handlungen, und unvermeidliche notwendige Verantwortunge. Johannis Pfeffingers Doctoris. Wider den Lügengeist, und Lesterschrifften, newlich in Druck, unter dem Namen Matthiae Flaccii Jllyrici ausgangen. ([Wittemberg], 1559);
12. Repetitio apologiae M. Fl. Illyr. de Logo et aliis quibusdam. (Jena, 1561);
13. Scripta quaedam Papae et Monarcharum, de concilio Tridentino, ad cognoscendam veritatem admodum lectu utilia, nunc primùm in publicum edita. Cum praefatione Mathiae Flacii Illyrici. (Basel, [ca. 1555]);
14. Sententia ministrorum Christi in Ecclesia Lubecensi, Hamburgensi, Luneburgensi et Magdeburgensi, de corruptelis doctrinae justificationis, quibus D. Georg. Maior adserit, Bona opera esse necessaria ad salutem. Neminem unquam salvatum esse sine bonis operibus. Impossibile esse quenquam sine bonis operibus salvari. (Magdeburg: Michael Lotther, 1553);
15. Symphonia der Lehr oder Religion Christi und des Bapsts. M. F. I. ([Magdeburg: Lotter, 1555]);
16. Verantworttung Justi Menii. Auff Matth. Flacii Illyrici gifftige und unwarhafftige verleumbdung und lesterung. (Wittenberg: Georg Rhaw Erben, 1558);
17. Von der h. Schrifft und irer würckung, widder Caspar Schwenckfeld. Durch Matthiam Flacium Illyricum. Mit einer vermanung Nicolai Galli, das ampt Göttlichs worts in ehren zuhaben. ([Straßburg: Emmel], 1554);
18. Von der waren Christlichen Religion, Kurtzer unterricht. Mit einer Vorrede Matth. Fla. Illy. Antonius Otho Prediger zu Northausen. (Magdeburg: Michael Lotther, 1553);
19. Warhafftige und bestendige meinung und zeugnis. Von der Erbsünde und dem freien willen. Des Ehrwirdigen tewren Mans Gottes D. Martin Luthers. Aus allen seinen schrifften trewlich und mit vleis zusamen gezogen, zu nottürfftigem und hochnützlichem unterricht in jtzt schwebenden zwispalten. (Jena: Thomas Rebart, 1561).
Nakon dobivenih rezultata bilo je provedeno daljnje istraživanje koje je obuhvatilo usporedbu djela koja nisu pronađena u Pregerovoj bibliografiji s Olsonovom bibliografijom. U Olsonovoj bibliografiji pronađeno je jedno djelo s istim naslovom i 5 djela koja su istog ili sličnog naslova, ali se ponegdje razlikuju prema tiskaru i godini izdanja. Premda je pronađeno kod Olsona ukupno 6 djela s istim ili sličnim naslovom, 5 djela se ipak razlikuju, a samo jedno djelo Ein Procession, so die Hispanier am tage Mariae scheidung, welcher ist gewest der 15. Augusti, Anno 1554. zu Wien bey den Barfusern München gehalten haben. Darumb gedruckt, das alle Christliche hertzen deste klerer Bebstliche Abgötterey in diesem heidnischen Spectakel erkennen. Und dagegen Christliche lere suchen und an nemen. (1554) podudara se u naslovu i godini s djelom s prethodnog popisa koji broji 19 djela. Dakle, 18 djela nisu pronađena niti kod Pregera niti kod Olsona.

Ključne riječi

Bayerische Staatsbibliothek (BSB); Christian Rödinger; e-rara.ch; Google Books; Ioannes Oporinus; Matija Vlačić Ilirik; Matthias Flacius Illyricus; Michael Lotther; Münchener Digitalisierungszentrum (MDZ); Oliver K. Olson; Thomas Rebart; Wilhelm Preger

Hrčak ID:

175733

URI

https://hrcak.srce.hr/175733

Datum izdavanja:

19.12.2016.

Podaci na drugim jezicima: engleski

Posjeta: 874 *