Psihologijske teme, Vol. 20 No. 1, 2011.
Pregledni rad
Izvršne funkcije i teorija uma kod osoba s poremećajem iz autističnoga spektra
Sanja Šimleša
; Odsjek za logopediju, Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet Sveučilišta u Zagrebu
Sažetak
Poremećaji iz autističnoga spektra su razvojni poremećaji koji se očituju u teškoćama socijalne interakcije i komunikacije kao i postojanjem stereotipnog ponašanja, interesa i aktivnosti. S obzirom da klinička slika poremećaja iz autističnog spektra varira u stupnju ozbiljnosti i težini simptoma, smatra se opravdanim govoriti o spektru razvojnih poremećaja. Postoje različite teorije kojima se poremećaj pokušava objasniti. Povijesno su se gledano poremećaji iz autističnog spektra objašnjavali teorijom emocionalno hladne majke, nakon toga teorijama koje su naglašavale perceptivne teškoće te teorijama koje su autistični spektar tumačile teškoćama u području pamćenja. Novije teorije poremećaje iz autističnog spektra tumače kao primarno poremećaj izvršnih funkcija (sposobnosti inhibicije, planiranja, kognitivne fleksibilnosti, samomotrenja, generativnosti) ili kao primarno deficit u teoriji uma koji se definiraju kao sposobnost pripisivanja mentalnih stanja sebi i drugima ili teorijom slabe centralne povezanosti. Svaka od navedenih teorija objašnjava samo neke aspekte i simptome poremećaja, te do danas nije poznata teorija koja bi objasnila sve aspekte poremećaja te koja bi bila jedinstvena za poremećaje iz autističnoga spektra. S obzirom da su u literaturi najzastupljenije teorije koje poremećaje iz autističnoga spektra tumače kao poremećaj u izvršnim funkcijama i deficit teorije uma, u ovom radu iznosimo prikaz istraživanja vezan uz dvije navedene teorije.
Ključne riječi
poremećaji iz autističnoga spektra; teorija uma; izvršne funkcije
Hrčak ID:
68725
URI
Datum izdavanja:
1.6.2011.
Posjeta: 6.602 *