Izvorni znanstveni članak
KONTROLNA STUDIJA SLUČAJA: ISHRANA I RIZICI ZA KARCINOM DOJKE
Nurka Pranjić
orcid.org/0000-0001-6145-1137
; Katedra za Medicinu rada, Medicinski fakultet Univerziteta u Tuzli, Univerzitetska 1, 75 000 Tuzla
Ibrahim Gledo
; Katedra za Porodičnu medicinu, Zdravstveni fakultet Univerziteta u Zenici, Crkvice 67, 72 000
Sažetak
Uvod: Provedene su brojne studije o ishrani i karcinomu dojke. Cilj ove kontrolne studije slučaja je analizirati povezanost načina ishrane i razvoja karcinoma dojke u žena Zeničko- Dobojskog kantona.
Metode: Studija je provedena anketiranjem 200 ženskih pacijenata u ordinacijama porodične medicine svih općina Zeničko-Dobojskog kantona. Istraživačku skupinu su činile 100 ispitanica s novootkrivenim karcinomom dojke dijagnostikovanom po institucionalnoj kliničkoj proceduri od januara 2003. do decembra 2007. godine. Kontrolnu skupinu su činile ispitanice, njih 100
kojima nije dijagnosticiran karcinom a koje se po dobi i demografskim karakteristikama nisu značajno razlikovale od ispitanica istraživačke skupine. Podaci o ishrani su prikupljani pomoći
samo-dgovora na pitanja sadržana u Upitniku o ishrani posebno konstruisanom za ovo istraživanje. Upotrebljena je logistička regresija analizu omjera šansi prediktora ili protektora (OR)
sa 95 % rasponom pouzdanosti (CI).
Rezultati: Ispitanice sa dijagnosticiranim karcinomom dojke značajno manje su upražnjavale rutinski fizičku vježbu ili aktivnosti (P=0.016), imale sigurnu materijalnu egzistenciju (P=0.004), i značajno češće bile izložene premorbidno dijagnostičkoj ekspoziciji CT (0.014) u
odnosu na kontrolnu skupinu. Jedini prediktor koji se može povezati sa nastankom karcinoma dojke bio je deficit unosa šumskog voća: borovnoca, kupina, malina i ribizle (β = 0,165, CI 95 % -0.001-0.143, P = 0,050) i zamjenski unos vitamina A, C i E u suplementu (OTC) više od 2X godišnje (β = 0,307, CI 95 % 0,037-0,098, P = 0,001). U uslovima smanjene fizičke aktivnosti (selektirana varijabla) značajan protektor mogu biti vlakna u mahunarkama i drugom povrću
(β = -0,338, CI 95 % -0.250-0.015, P = 0,028), kao i čest unos voća u ishrani posebni grejpfruta, banana ili jabuka (β = 0,523, CI 95 % -0.051-0.298, P = 0,007).
Zaključak: Karcinom dojke se može spriječiti unosom zdravih namirnica u prehrani, odnosno hrane bogate protektorima osobito bogate vlaknima, čestog i obilnog unosa voća i povrća, prirodnih voćnih sokova, maslina, mrkve i bijelog luka. Ne preporučujemo unos Vitamina A, C i E u supplementu jer doprinosi nastanku karcinoma dojke.
Ključne riječi
karcinom dojke; faktori prehrane; zaštitni faktori; prediktori
Hrčak ID:
87469
URI
Datum izdavanja:
30.9.2012.
Posjeta: 4.026 *