Izvorni znanstveni članak
Uzroci nastajanja kroničnog opstruktivnog bronhitisa u radnika crne metalurgije
J. Mikšić
; Institut za farmakologiju i toksikologiju Medicinskog fakulteta, Sarajevo
S. Huković
; Institut za farmakologiju i toksikologiju Medicinskog fakulteta, Sarajevo
Sažetak
U okviru jedne epidemiološke studije o kroničnoj respiratornoj bolesti pluća u industrijskoj populaciji posebno je analiziran odnos prašine koja se oslobađa pri preradi željeza i pojave kroničnog opstruktivnog bronhitisa. Analiza je provedena u 400 osoba koje su radile i živjele u različitim uvjetima ekspozicije aerozagađenjima. Eksperimenti su također vršeni i na 40 pokusnih žaba (Rana ridibunda). Posebnim upitnikom (Medical Research Council - MRC) dobiveni su podaci o respiratornim simptomima, a spirografijom podaci o ventilacijskoj funkciji pluća. Također su utvrđeni, sadržaj plinova (O2 i CO2) u arterijskoj krvi, prisutnost alergijskih pojava, podaci o navici pušenja i posljedice na pulmonalnom i kardiovaskularnom sistemu. Utvrđena je stopa prevalencije oboljevanja od kroničnog opstruktivnog bronhitisa u grupama od 8 do 22,5%, kao i zajednička stopa od 15,2%. Viša stopa oboljevanja bila je u čeličani (19,5%), naročito u pogonu visokih peći s aglomeracijom (30%). Utvrđena viša stopa kroničnog opstruktivnog bronhitisa u radnika željezare koji stanuju u Zenici pokazuje jasnu vezu sa zagađenjem atmosfere na radnom mjestu kao glavnim etiološkim faktorom. Stopa oboljevanja u Zeničana koji ne rade u industrijskim pogonima, a stanuju u zonama s aerozagađenjem, skoro je tri puta manja od stope oboljevanja u Zeničana koji rade u industrijskim pogonima željezare. Kronični opstruktivni bronhitis je češći kod nepušača (64,5%) nego kod pušača (35,5%) koji žive u gradu i rade u željezari. Postotak alergijskih pojava kod kroničnog opstruktivnog bronhitisa je malen (4,4%) iako postoji znatno prisustvo alergena. Od osam ispitivanih iona metala koji su komponente prašine, željezo i nikal dovode do spazma a magnezij i mangan do relaksacije kad dođu u kontakt s alveolama pluća. Prašina in toto ima manji akutni spastički utjecaj nego ioni metala koji čine njene glavne komponente. U 15,2% slučajeva ustanovljeno je smanjenje ventilacijske funkcije pluća. Najviše osoba sačinjava grupu s lakšim smanjenjem dišnog volumena pluća (7 5,5%). Trajanje forsirane ekspiracije iznad traheje u značajnoj je korelaciji sa spirometrijskim parametrom MEVS u prvoj sekundi. Nađene su značajne razlike u nalazima krvnih plinova u odnosu na stupanj smanjenja ventilacijske funkcije pluća. Radiografski su utvrđene lakše difuzne retikulo-nodozne promjene na plućima kod 57,3% osoba. Razlika među grupama je 30,1%. Elektrokardiografski je ustanovljeno skretanje električne osi udesno kod 44,2% i opterećenje desnog srca u 19,6% sa simptomima kroničnog opstruktivnog bronhitisa.
Ključne riječi
Hrčak ID:
171138
URI
Datum izdavanja:
10.6.1971.
Posjeta: 976 *