Pregledni rad
Patofi ziologija metaboličkog sindroma
Lea Smirčić-Duvnjak
Sažetak
Proučavanjem patofi ziološke pozadine
metaboličkog sindroma, inzulinska rezistencija i visceralni
oblik pretilosti prepoznati su kao glavni čimbenici. Oba su
stanja povezana s intolerancijom glukoze, šećernom bolešću,
dislipidemijom, arterijskom hipertenzijom, poremećajima
koagulacije i fi brinolize te disfunkcijom endotela. Inzulinska
rezistencija označava stanje u kojem inzulin, unatoč
održanom lučenju iz gušterače, ne može ostvariti svoje
unutarstanične učinke.
Uzrokuju je prirođeni ili stečeni čimbenici, odnosno njihova
kombinacija, koji remete bilo koju stepenicu složenoga
fi ziološkog procesa, od trenutka vezanja inzulina za stanični
receptor.
Prirođeni čimbenici uključuju mutacije gena za inzulinski
receptor, transportere glukoze i signalne proteine,
protutijela na inzulinski receptor, kao i brojna druga, do
sada neidentifi cirana stanja. Među stečenim čimbenicima
prepoznati su neaktivnost, nezdrava prehrana, starija dob,
utjecaj nekih lijekova, glukotoksičnost i lipotoksičnost.
Osim rijetkih slučajeva postojanja protutijela ili mutacija
gena za inzulinski receptor koji uzrokuju poremećaj sinteze,
razgradnje i funkcije receptora i uzrok su rijetkih sindroma,
inzulinska rezistencija u metaboličkome sindromu posljedica
je poremećaja koji nastaju nakon vezanja inzulina na
receptor.
Iako molekularna osnova inzulinske rezistencije nije
razjašnjena, njezine metaboličke posljedice rezultat su
interakcije inzulinske rezistencije s učincima kompenzatorne
hiperinzulinemije u organima koji zadržavaju normalnu
osjetljivost na inzulin. Heterogenost patoloških stanja
povezanih s inzulinskom rezistencijom proizlazi iz raznovrsnih
učinaka inzulina, kojima regulira temeljne energetske
procese u organizmu.
Iako se debljina tradicionalno defi nira kao povećanje
tjelesne mase, u procjeni kardiovaskularnog rizika, važnija
je raspodjela nego količina tjelesne masti. S inzulinskom
rezistencijom korelira masno tkivo u abdominalnoj šupljini
(visceralno), koje je za razliku od supkutanog metabolički
aktivan organ. Ono luči različite adipocitokine, udružene
s upalom, disfunkcijom endotela i trombozom, uključujući
leptin, adiponektin, PAI-1 (inhibitor aktivatora plazminogena
1), tumorski faktor nekroze alfa (TNF-alfa), interleukin 6 (IL-
6), rezistin, kojima regulira osjetljivost na inzulin.
Po nekim autorima, visceralna debljina prethodi inzulinskoj
rezistenciji generirajući navedene poremećaje, što odgovor
na pitanje koji je od dva čimbenika primaran u patogenezi
metaboličkog sindroma ostavlja otvorenim. S praktične
strane, njihovo razdvajanje nema većeg značenja. Slikovito
se može reći da je inzulinska rezistencija srž, a debljina
najčešća klinička manifestacija metaboličkog sindroma.
Ključne riječi
inzulin; inzulinski receptor; inzulinska rezistencija; hiperinzulinemija; visceralna debljina
Hrčak ID:
19007
URI
Datum izdavanja:
15.11.2004.
Posjeta: 5.779 *