Stručni rad

Bohrova filozofija i izmjene temelja fizikalnog jezika

Mladen Domazet

Sažetak

Od samih početaka razvoja kvantne mehanike javlja se potreba metafizičkog razgraničenja “makro” svijeta opisanog “svakodnevnim jezikom” i “mikro” svijeta kojim se bavi formalizam teorije (ponajprije zbog pojave “isprepletenosti” dvaju ili više logički suprotstavljenih stanja). U tekstu se raspravlja o potrebi pomirenja ovako umjetno razgraničenih svjetova, uz pregled najvažnijih pravaca tumačenja formalizma teorije. Posebno se izlaže Bohrovo “kopenhaško” tumačenje i problemi koje pred njega postavlja EPR misaoni eksperiment. Pregledom Bohrovih odgovora na dani eksperiment, pokazuje se da njegovo tumačenje traži više od ograničenja svakodnevne deskriptivne metafizike pri opisu pojava na mikro-nivou. Na taj način gubi se Bohrovo povlašteno mjesto meðu tumačenjima formalizma teorije. Pokazuje se da se niti MacKinnonov detaljniji shematski prikaz spajanja teoretskog i svakodnevnog jezika ne može primijeniti na zaključke EPR eksperimenta i Bohorov odgovor na njih. Sam MacKinnon nudi prijedloge izmjena “svakodnevnog” jezika uvjetovane matematičkim zaključcima kvantne mehanike, ali se i one pokazuju previše radikalnima i grubima da bi zauzele povlašteno mjesto u odnosu na ostala tumačenja teoretskog formalizma koja sa sobom nose velike ontološke i konceptualne zahtjeve.

Ključne riječi

Problem mjerenja; tumačenja formalizma kvantne mehanike; N. Bohr; EPR eksperiment; deskriptivna metafizika; svakodnevni jezik

Hrčak ID:

192

URI

https://hrcak.srce.hr/192

Datum izdavanja:

7.12.2004.

Podaci na drugim jezicima: engleski

Posjeta: 1.668 *