Psihologijske teme, Vol. 19 No. 1, 2010.
Izvorni znanstveni članak
Odnosi intrinzičnih i ekstrinzičnih aspiracija sa Zuckermanovim modelom ličnosti
Bojana Dinić
orcid.org/0000-0002-5492-2188
; Odsek za psihologiju, Filozofski fakultet, Univerzitet u Novom Sadu
Sažetak
Cilj je ovog istraživanja bio ispitivanje povezanosti intrinzičnih i ekstrinzičnih aspiracija s osobinama ličnosti prema Zuckermanovu modelu, kao i ispitivanje razlika u osobinama ličnosti među sudionicima s različitim orijentacijama u aspiracijama.
Uzorak su činila 172 studenta (119 ženskoga i 47 muškoga spola), a u istraživanju su korišteni upitnici Indeks aspiracija (Kasser i Ryan, 1996) i ZKPQ III – R (Joireman i Kuhlman, 2004), koji mjeri osobine ličnosti Zuckermanova modela.
Testiranjem se modela latentne strukture zajedničkog prostora aspiracija i osobina ličnosti najboljim pokazao dvodimenzionalni model, pri čemu obje dimenzije uključuju subskalu impulsivnosti, ali u suprotnom smjeru. Prva latentna dimenzija, uz impulsivnost, obuhvaća i traženje uzbuđenja (iz nadređene dimenzije impulsivnog traženja uzbuđenja), subskale socijabilnosti (u smjeru veće izraženosti), agresivnost/hostilnost i ekstrinzične aspiracije. Druga dimenzija obuhvaća i subskale aktiviteta i intrinzične aspiracije.
Dobivene razlike između sudionika usmjerenih na različite aspiracije pokazuju da osobe koje su dominantno orijentirane na intrinzične aspiracije imaju veću radnu odgovornost u odnosu na one koje su dominantno ekstrinzične orijentirane (više rezultate na subskalama aktiviteta i niže na impulsivnosti). Osobe koje imaju istovremeno izražene i intrinzične i ekstrinzične aspiracije imaju veću socijalnu ekspanzivnost u odnosu na opće nemotivirane osobe (imaju više rezultate na subskalama socijabilnosti i više rezultate na traženju uzbuđenja i agresivnosti/hostilnosti). Rezultati potvrđuju teorijska očekivanja o odnosima aspiracija i osobina ličnosti, i pružaju prostor za interaktivno tumačenje ovih odnosa.
Ključne riječi
intrinzične i ekstrinzične aspiracije; orijentacija u aspiracijama; Zuckermanov model ličnosti; strukturalni model
Hrčak ID:
56836
URI
Datum izdavanja:
30.6.2010.
Posjeta: 2.768 *