Poželjni Drugi: o pozitivnom odnosu prema Drugom u južnoslovenskoj ljubavnoj i svadbenoj usmenoj lirici

Abstract

U radu se razmatraju pozitivni odnosi prema Drugom u ljubavnim i svadbenim usmenim lirskim pesmama na južnoslovenskom prostoru. Usmena lirika modeluje odnose prema Drugom kao dinamične, određene relacijama stranosti i bliskosti. Zavisno od perspektive, značenja se nijansiraju: Drugi je neko ko izaziva interesovanje, ko budi želju (iskazanu kroz erotske igre, realizovanu u erotskom susretu ili snažnu želju koja prevazilazi odbijanja ili granice između svog i tuđeg) i s kim se uspostavlja bračna veza. Drugi je ambivalentan kao moćan i ugrožen, ali i kao biće u graničnoj (predsvadbenoj) situaciji. Kontrast sa svojim zaoštrava se tokom svadbe, kada je Drugi željeni mladoženja (ili željena nevesta), a susret s njim znak je prelaska iz jedne životne faze u narednu, odvajanje od svoje porodice i ulazak u novu. Muški tekst svadbenih pesama odnos prema Drugom označava prisvajanjem mlade. Široki raspon značenja od erotske igre do prisvajanja pokazuje da usmena lirika, prateći složena emotivna stanja ljudi, peva o poželjnom Drugom na različite načine, ali uvek sa svešću o nužnosti veze sa njim i prekoračenja granice svog i tuđeg.
Ključne reči: Drugi, usmene lirske pesme, erotska želja, svadba