Kako se kalio “fića”: jugoslovenski radnici i italijanska tehnologija u Crvenoj zastavi, 1955.–1962.

Abstract

Članak obrađuje početni period razvoja savremene automobilske industrije u Jugoslaviji (1955.–1962.), na primeru fabrike automobila Crvena zastava, odnosno razvoja proizvodnje “fiće”. Prateći različite aspekte saradnje između Crvene zastave i italijanskog FIAT-a na ovom projektu, fokus ovog rada je na problemu transfera i usvajanja savremene italijanske tehnologije u jugoslovenski sistem radničkog samoupravljanja fabrikama. Deo ove analize se bavi i rezultatima koje je ovaj proces imao na formiranje specifičnog jugoslovenskog modela industrijske proizvodnje, koji je predstavljao kombinaciju socijalističkog i kapitalističkog načina proizvodnje. Konačno, “fića” je, kao najvidljiviji rezultat izgradnje ovog hibridnog modela, posmatran i kao simbol uspeha procesa ubrzane industrijalizacije Jugoslavije posle Drugog svetskog rata i kreiranja njene radničke klase.