Perihoreza - stari pojam i njegova nova karijera

Sažetak

Poznato je da su se u kršćanskoj teologiji već od najranijih početaka mogli naći i nebiblijski, pa i sasvim profani pojmovi. Neki su od njih kroz duže ili kraće vrijeme igrali čak i ključne uloge na pojedinim teološkim područjima. Jedan takav pojam je i »perihoreza«. Najprije se koristio u kristologiji da bi se njime označilo sjedinjenje božanske i ljudske naravi u Kristu, a zatim i u trinitarnoj teologiji, gdje je označavao međusobno prožimanje božanskih osoba unutar Trojstva. Ovaj rad pokušava pratiti teološki razvoj pojma »perihoreza« kroz povijest, od njegova uvođenja u teologiju, preko crkvenih otaca i kasnijih teologa koji su se njime koristili, sagledavajući koji su mu naglasci davani kroz pojedina razdoblja. Zanimljivo je da kroz razdoblje srednjega vijeka pojam gotovo nestaje iz teoloških spisa, te ostaje samo kao pojam školske teologije. Još je stoga zanimljivije da se u zadnjim desetljećima 20. stoljeća na području trinitarne teologije iznova budi interes za ovaj pojam. Može se reći da njegova upotreba u vremenu postmoderne doživljava svoju renesansu. Suvremeni teolozi trinitarne teologije ne samo da nezaobilazno koriste ovaj pojam, nego na njemu grade temeljne naglaske suvremene trinitarne teologije. Članak ukratko predstavlja najreprezentativnije trinitarne teologe ovoga vremena, ukazujući na pojedine specifične naglaske njihove upotrebe i primjene pojma »perihoreza«. Probuđeni teološki interes za ovaj pojam pokušava članak iščitati sagledavajući kontekst postmoder- nizma i njegovog naglašenog traženja rješenja pluralizma. Pri tom se uočava naglašena odgovornost suvremenih trinitarnih teologa da kršćansku teologiju učine relevantnom u svom vremenu, u čemu je veliko značenje njihove teologije.