Lemaîtreov praatom

Sažetak

U radu je predstavljena kozmološka hipoteza o praatomu — prethodnica teorije velikog praska (Big Bang) o početku svemira — belgijskog svećenika i profesora fizike Georgesa Lemaîtrea, inače Einsteinova suvremenika, kojega nazivaju i “ocem teorije velikog praska”. Važnost te hipoteze u tome je što je ona, proizišavši iz djelomično korigiranih Einsteinovih jednadžbi svemira, prvi znanstveno i matematički obrazložen, a kasnije i eksperimentalno potvrđen kozmološki model početka i razvoja svemira koji se širi. Time je do tada općeprihvaćeni tzv. statički model svemira postao neodrživ. Rad se temelji na engleskom prijevodu izvornog Lemaîtreovog teksta, te je popraćen bilješkama i pojašnjenjima stručnih pojmova. U uvodu te u većem dijelu rada ukratko se opisuje Lemaîtreova glavna ideja koja se zasniva na pojmu prostora promjenjivog polumjera, pretpostavci radioaktivnog podrijetla jednog dijela kozmičkih zraka i zakona razgradnje energije (drugog zakona termodinamike). Opisana je uloga Einsteinove kozmološke konstante, interakcija gravitacijske sile i kozmičkog
odbijanja, kao i kasnija evolucija svemira, formiranje oblaka plina, zvijezda i galaksija. U zadnjem odlomku pod naslovom Stvaranje ili početak te u zaključku iznesen je komentar autora ovog rada o filozofskim i metafizičkim implikacijama Lemaîtreove hipoteze te o njezinu znanstvenom utjecaju i važnosti.