Utemeljenje »nove ontologije« u filozofiji Nicolaia Hartmanna kao kritika necjelovitih filozofskih sustava

Sažetak

Cilj je ovoga rada razmatranje značenja ontologijskog doprinosa Nicolaia Hartmanna, kao i ukazivanje na posljedice njegova utemeljivanja »nove ontologije«, koje se mogu shvatiti kao izravna kritika nekih, do njegova vremena izuzetno zastupljenih filozofskih stajališta, ali i novih tendencija koje su eskalirale u filozofskim krugovima u razdoblju u kojem taj autor stvara. U Hartmannovu djelu »Novi putevi ontologije« nailazi se na tumačenje realnog svijeta, koje se izvodi uz pomoć slojeva i kategorija bivstva. Po njegovu shvaćanju, pogreške mnogih, u njegovo vrijeme aktualnih sustava, sastoje se u davanju prednosti jednomu sloju realnog svijeta na štetu drugih, što je za posljedicu imalo razvitak redukcionističkih gledišta. Osim redukcionizma, davanje prednosti jednomu sloju u odnosu na druge može rezultirati i teleološkim zatvaranjem, koje zastupaju oni koji prednost daju najvišemu odnosno duhovnomu sloju. Jedna je od posljedica sukoba između spomenutih gledišta neslaganje u vezi s pitanjem što čini određeno filozofsko stajalište prihvatljivim, pa tako nastaje prijepor oko toga treba li pri prihvaćanju jednog filozofskog sustava u prvi plan staviti relevantnost ili egzaktnost. Budući da taj sukob neizravno nastaje iz davanja prednosti jednomu sloju u odnosu na ostale slojeve realnog svijeta, čini se da su oba gledišta pogrešna.