Izvorni znanstveni članak

Ritmički faktor u linearnoj organizaciji staroslavenske rečenice

Radoslav Večerka

Sažetak

Ritmički faktor u linearnoj organizaciji staroslavenske rečenice
Pod linearnom organizacijom rečenice podrazumijevamo razmještaj sastavnih dijelova rečenice kako u okviru rečenične cjeline (incipitna, medijalna i finitna pozicija), tako i u odnosu na druge komponente iste rečenice, uzimajući u obzir njihov međusobni redoslijed (antepozicija, postpozicija) i njihovu međusobnu udaljenost (kontaktna i distantna pozicija). Ritmički faktor dolazi do izražaja u položaju proklitika i enklitika. U staroslavenskom su bile negativne proklitične partikule ne (§3) i ni (§4), prijedlozi, veznici i partikule a, i, da, to, nъ (i također li u vezničkoj funkciji). Postojale su tri vrste enklitika: a) rečenične partikule i veznici bo, že, li (§8) bili su enklitični u okviru rečenične cjeline. b) Kratki oblici zamjenica vezani uz sintaktičke imenice i postverbiji (§12) bili su enklitični u odnosu na determinirano ime. Dvojako je bila motivirana pozicija c) enklitika vezanih uz glagolski predikat, bilo da su u pitanju kratki oblici zamjenica (§9), bilo oblici pomoćnog glagola byti u opisnom preteritu (perfektu) (§10), ili u opisnom kondicionalu (§11): one su bile enklitične ili u odnosu na sam glagol, ili u okviru rečenične cjeline, ukoliko se glagol javlja u funkciji konstituenta rečenice. Određena se pravilnost javlja i u redoslijedu više različnih enklitika u jednoj rečenici (§13). Djelomice istovjetnu poziciju s enklitikama, djelomice pak specifičnu, zauzima ubo (§14).

Ključne riječi

Hrčak ID:

14606

URI

https://hrcak.srce.hr/14606

Datum izdavanja:

30.9.1985.

Podaci na drugim jezicima: njemački češki

Posjeta: 2.000 *