Pregledni rad

https://doi.org/10.2478/10004-1254-64-2013-2428

Oksalat – od okoliša do bubrežnih kamenaca

Hrvoje Brzica ; Department of Anatomy, Faculty of Veterinary Medicine, University of Zagreb, Zagreb, Croatia
Davorka Breljak ; Unit of Molecular Toxicology, Institute for Medical Research and Occupational Health, Zagreb, Croatia
Birgitta C Burckhardt ; Center of Physiology and Pathophysiology, Department of Vegetative Physiology and Pathophysiology, University of Göttingen, Göttingen, Germany
Gerhard Burckhardt ; Center of Physiology and Pathophysiology, Department of Vegetative Physiology and Pathophysiology, University of Göttingen, Göttingen, Germany
Ivan Sabolić ; Unit of Molecular Toxicology, Institute for Medical Research and Occupational Health, Zagreb, Croatia

Sažetak

Oksalatna urolitijaza (nefrolitijaza) najučestaliji je tip bolesti bubrežnih kamenaca. Rezultati epidemioloških istraživanja pokazali su da je urolitijaza približno dvostruko učestalija u muškaraca nego u žena, ali osnovni mehanizam nastanka ove spolno-ovisne prevalencije nije razjašnjen. Oksalat u organizmu dijelom potječe iz hrane (egzogeni oksalat), a glavninom nastaje kao konačni produkt metabolizma raznih preteča u jetrima (endogeni oksalat). Na koncentraciju oksalata u plazmi i urinu utječu razne tvari iz hrane, koje mogu pozitivno ili negativno djelovati na apsorpciju, metaboličke puteve i/ili izlučivanje oksalata. Oksalat se iz organizma izlučuje u manjem obimu putem žuči u crijevo, a glavninom bubrezima. U bubrezima, pri odgovarajućim uvjetima kao što su visoka koncentracija oksalata i oštećenje epitela bubrežnih kanalića, oksalat može precipitirati i time potaknuti stvaranje kamenaca. Rezultati novih istraživanja upućuju na važnost membranskih prijenosnika otopljenih tvari (SoLute Carriers) iz obitelji 26 (SLC26) za prijenos oksalata u specifičnim organima. Smatra se da dva člana ove obitelji: prijenosnik sulfatnog aniona (Sulfate Anion Transporter 1; SAT-1; SLC26A1) i izmjenjivač klora i mravlje kiseline (Chloride/Formate EXchanger; CFEX; SLC26A6), imaju značajnu ulogu u prijenosu oksalata u crijevima, jetrima i bubrezima; hiperoksalurija i nefrolitijaza utvrđeni su pri slaboj aktivnosti ili nedostatku SAT-1 i CFEX proteina. Međutim, još uvijek postoje brojne nejasnoće glede prijenosa oksalata u navedenim organima, mehanizma nastanka spolnih razlika u nefrolitijazi i utjecaja spolnih hormona na ekspresiju proteina i mRNA za navedene prijenosnike.

Ključne riječi

bolest bubrežnih kamenaca; CFEX; kalcij; membranski prijenosnici; nefrolitijaza; organski anioni; SAT-1; SLC26A1; SLC26A6; spolne razlike; urolitijaza

Hrčak ID:

111797

URI

https://hrcak.srce.hr/111797

Datum izdavanja:

6.12.2013.

Podaci na drugim jezicima: engleski

Posjeta: 5.257 *