Stručni rad
Epistemičke mutacije u lingvistici od predstrukturalizma do poststrukturalizma s posebnim naglaskom na tumačenje značenja
Karlo Jurak
Sažetak
Ovaj se rad bavi epistemama u lingvistici na potezu od predstrukturalizma (što obuhvaća širok spektar filozofskih i predznanstvenih teorija) preko strukturalizma (u kojemu se znanstveno zasniva opća lingvistika) do poststrukturalizma (koji je eklektički i modificirani izdanak dotadašnjih teorija), osvrćući se naročito na tumačenje semantičkih problema. Riječ je o jednom kontinuiranom epistemološkom potezu. U ovom radu nije namjera baviti se pitanjem kraja lingvistike i njezine fragmentacije (ovdje se zdravo za gotovo uzima njezina politopičnost i heterotopičnost). Glavne teze jesu: 1.) Tumačenje nerazdvojive sprege između jezičnoga i izvanjezičnoga, začeto u predstrukturalističkoj lingvistici, suptilno razvija strukturalizam da bi svoj dovršeni izraz dobilo u poststrukturalističkoj kognitivnoj lingvistici. Postoji, dakle, teorijski kontinuitet funkcionalističkih pristupa. 2.) Tome se suprotstavljaju formalistički pristupi koje karakterizira pozitivizam i atomizam, što nešto kasnije dobiva izraz u američkom biheviorizmu i distribucionalizmu (Bloomfield, Harris) te u generativnoj gramatici Noama Chomskog. 3.) Kognitivistička paradigma u lingvistici izdanak je više teorijâ iz povijesti lingvistike i filozofije te u kontekstu svoga nastanka predstavlja neku vrstu kantovskog kopernikanskog obrata u lingvistici. Valja napomenuti da je pitanje značenja ontološko i epistemološko pitanje te se pri njegovu tumačenju ne može apstrahirati od baštinjenja neke filozofske tradicije. Nadalje, strukturalizam je podosta heterogena teorijska paradigma jer amalgamira veliki broj ranijih filozofskih pretpostavki pa se i razvija u različitim smjerovima, a i dosta pojmova iz Tečaja podložno je raznim misinterpretacijama. Kao jedan od zadataka lingvistike postavlja se tumačenje prirode svijeta reprezentiranog jezikom i mogućnosti svijeta nezavisnog od njega te razjašnjenje odnosa između univerzalnih struktura i razlika na razini pojedinog društva i kulture.
Ključne riječi
predstrukturalizam; strukturalizam; poststrukturalizam; značenje; formalizam; funkcionalizam; kognitivna lingvistika
Hrčak ID:
146327
URI
Datum izdavanja:
23.3.2015.
Posjeta: 2.318 *