Pregledni rad
Veza između onečišćenja atmosfere i plućnih oboljenja
M.B. Jacobs
; School of Public Health and Administrative Medicine, Faculty of Medicine. Columbia University. New York
Sažetak
Glavni uzrok onečišćenja zraka u gradu kao što je New York je izgaranje goriva za dobivanje topline, električne struje i svijetla, te teretni transport. Postoje tri faktora koji utječu na jačinu onečišćenja zraka. To su 1) gustoća naseljenosti. 2) meteorologija i 3) topografija područja. Količina potrošenog goriva je, dakle, faktor kapaciteta, a gustoća naseljenosti, meteorološki uvjeti ili stagnacija zraka pojedinog dana zajedno s topografijom sačinjava ju faktor intenziteta. Težina onečišćenja otpuštenog u atmosferu je proporcionalna težini upotrijebljenog goriva, a težina nekog određenog onečišćenja je indeks tog izvora onečišćenja. Tako je količina sumpornog dioksida u zraku proporcionalna gorivu utrošenom za dobivanje topline i električne energije. Količina ugljičnog monoksida u zraku je mjera za količinu upotrijebljenog benzina (uglavnom putnička vozila). Postoje dva glavna tipa onečišćenja atmosfere, obično okarakterizirana kao 1) reducirajući, koji radije nazivam kiselim i 2) oksidirajući. U prvi se kao glavna onečišćenja ubrajaju sumporni oksidi - pretežno sumporni dioksid, aerosoli i dim, a drugi sadržava kao glavne zagađivače organske spojeve (pod općenitim nazivom »ugljikovodici«), dušikove okside i ozon ili oksidanse, Sivi poznati akutni ili veći slučajevi onečišćenja atmosfere, kao oni u Meuse Valley (1930), Donori (1948), Londonu (1952. 1962), New Yorku (1953), smatraju se »reducirajućim« ili »kiselim« tipom onečišćenja. Sadašnja istraživanja pokazuj u da se u vezu s onečišćenjem zraka mog u dovesti ove bolesti: 1) nespecifične zarazne bolesti gornjih respiratornih organa, 2) kronični bronhitis, 3) kronična konstriktivna bolest plućne ventilacije (kronična nespecifična respiratorna bolest, opstruktivna bolest pluća, 4) plućni emfizem, 5) bronhijalna astma i 6) rak pluća. Prikazani su neki podaci o »smogu« u Velikoj Britaniji. Ukratko je iznijet slučaj u Donori u Iistopadu 1948. godine. Značajno je da onečišćenje atmosfere ima dugotrajan učinak, jer su ispitivanja izvršena 10 godina nakon slučaja u Donori pokazala da je u desetgodišnjem periodu smrtnost onih koji su oboljeli za vrijeme smoga bila veća od smrtnosti onih koji nisu bili bolesni. Neka druga iskustva stečena u Americi također su kratko iznijeta. Autor je izvršio opširno istraživanje slučaja onečišćenja zraka u New York City-ju u studenomu 1953. U razdoblju od 16-17. studenoga došlo je do jake inverzije nad metropolitanskim područjem New Yorka, koja je potrajala do 22. studenoga 1953. i uzrokovala gomilanje onečišćenja atmosfere koje je dosegle maksimum 20. studenoga. U pola deset ujutro tog dana koncentracija sumpornog dioksida dosegla je 0,86 ppm, dok je koncentracija ukupnih aerosola za taj 24-satni period od podneva 19. do podneva 20. studenoga u Greenpointu u Brooklynu iznosila 3,45 tona na kubičnu milju. Analiza ukupnog broja smrtnih slučajeva u razdoblju od 16. do 24. studenoga za nekoliko godina pokazuje da je prosječni broj smrtnih slučajeva u jednom danu u tom periodu u 1953. iznosi·244, dok je prosjek u 1951, 1952, 1954. i 1955. bio 225. Statistička ocjena razlike između ova dva prosjeka pokazuje da je vjerojatnost jedan prema stotinu da do ovakve pojave dolazi slučajno, pa je korelacija između jakog onečišćenja atmosfere i velike smrtnosti u razdoblju od 16-22. studenoga 1953. dobra. Onečišćenje je pogodilo dobne skupine ispod jedne i iznad 65 godina starosti. Dalja ispitivanja ovog slučaja, provedena u 4 klinike za djecu i odrasle, otkrila su u sve 4 bolnice porast učestalosti bolesti gornjih respiratornih organa i srca, koji je bio statistički značajan u 3 bolnice. U listopadu 1957. u New Yorku je zabilježen značajan porast broja smrtnih slučajeva. Ovaj porast je pripisan azijskoj gripi. U razdoblju od 15-17. listopada došlo je do jake inverzije u metropolitanskom području New Yorka, koja je uzrokovala nagomilavanje onečišćenja atmosfere nad gradom. Broj umrlih je očito prerastao broj smrtnih slučajeva koji se mogu pripisati epidemiji gripe za vrijeme ovog onečišćenja atmosfere. Prosječni broj umrlih u Iistopadu u godinama 1951-1956. iznosio je 216, dok je prosječni broj smrtnih slučajeva u Iistopadu 1957. bio 277. Broj smrtnih slučajeva dosegao je 16. listopada maksimum od 343. Prosjek za trodnevni· period jakog onečišćenja bio je 319, tako da su u ovom periodu bila 122 smrtna slučaja iznad prosjeka za taj mjesec. Godine 1958. istraživao sam smrtnost djece ispod I godine starosti, odraslih iznad 65 godina starosti i smrtnost pripisanu bronhitisu i upali pluća, pa sam pokušao dovesti te smrti u vezu s jakim onečišćenjem atmosfere izvršenim faktorom koji sam nazvao indeksom kemijskog onečišćenja atmosfere. Ovi podaci pokazuju da postoji mala korelacija između maksimalnog broj a smrtnih slučajeva u dane jakog onečišćenja i indeksa onečišćenja u većini mjeseca 1957, ali da je u mnogo slučajeva broj umrlih u svakoj od spomenutih grupa na dane jakog onečišćenja bio veći od prosječnog broja smrtnih slučajeva u odgovarajućem mjesecu. Pregled literature za prošlih 50 godina navodi nas na zaključak da postoji veliki stupanj korelacije između onečišćenja atmosfere i smrtnosti i oboljenja od plućnih bolesti. Onečišćenje, uglavnom, pogađa one koji su najmanje otporni, tj. starije od 65 godina, mlade od I godine i bolesne, osobito one koji već boluju od plućnih bolesti.
Ključne riječi
Hrčak ID:
179211
URI
Datum izdavanja:
21.9.1965.
Posjeta: 892 *