Izvorni znanstveni članak
https://doi.org/10.2478/10004-1254-59-2008-1873
Akutna oralna toksičnost organofosfornih insekticida i inhibicija kolinesteraza u pilića
Fouad K. Mohammad
orcid.org/0000-0002-5715-4823
; Department of Physiology, Biochemistry and Pharmacology, College of Veterinary Medicine,University of Mosul, Mosul, Iraq
Yasser M. Al-Badrany
; Department of Physiology, Biochemistry and Pharmacology, College of Veterinary Medicine,University of Mosul, Mosul, Iraq
Mohammed M. Al-Jobory
; Department of Physiology, Biochemistry and Pharmacology, College of Veterinary Medicine,University of Mosul, Mosul, Iraq
Sažetak
Ispitano je akutno toksično djelovanje triju često rabljenih organofosfornih insekticida klorpirifosa, diazinona i diklorvosa u brojlera te je izmjerena aktivnost kolinesteraza u njihovoj plazmi i mozgu. Srednja letalna doza LD50 klorpirifosa iznosila je 10,79 mg kg-1, diazinona 6,32 mg kg-1 te diklorvosa 6,30 mg kg-1. Prvi su se znakovi kolinergičkoga sindroma u pilića javili unutar dva sata od oralne primjene, a obuhvaćali su slinjenje, suženje, teško disanje, učestalu defekaciju, obješena krila, drhtavicu, grčenje i nesposobnost stajanja uoči smrti. Oralna primjena polovice srednje letalne doze insekticida klorpirifosa (5 mg kg-1), diazinona (3 mg kg-1) i diklorvosa (3 mg kg-1) dovela je do nepokretnosti i obješenih krila, ali bez kliničkih znakova kolinergičke toksičnosti koji su uočeni kod pokusa radi utvrđivanja srednje letalne doze (LD50). Međutim, doze ovih insekticida koje su odgovarale LD50, dovele su do kliničkih znakova kolinergičke toksičnosti sličnih onima zamijećenim kod utvrđivanja LD50. Dva od šest pilića uginula su unutar dva sata od primjene bilo klorpirifosa bilo diklorvosa u dozama koje su odgovarale LD50, dok je diazinon u odgovarajućoj srednjoj letalnoj dozi uzrokovao smrt triju od šest pilića. U odnosu na kontrolne vrijednosti, insekticidi su doveli do smanjenja aktivnosti kolinesteraze koja je ovisila o dozi, a kretala se od 29 % do 84 % u plazmi te od 18 % do 77 % u mozgu. Pad aktivnosti kolinesteraze u plazmi dobro je korelirao s njezinim padom u mozgu (r=0,82). Ovi podaci upućuju na to da oralna primjena organofosfornih insekticida u dozama koje odgovaraju srednjoj letalnoj dozi dovode do znakova kolinergičkoga trovanja u pilića te do istodobnoga pada aktivnosti kolinesteraza u mozgu i plazmi.
Ključne riječi
antikolinesteraze; diazinon; diklorvos; klorpirifos; kolinergička toksičnost; LD50
Hrčak ID:
26582
URI
Datum izdavanja:
17.9.2008.
Posjeta: 4.008 *