Novi smjer istraživanja ugljikovodika u eksternim Dinaridima

Abstract

Rezultati istraživanja permo-trijaskih evaporita Jadranskog bazena dali su poticaj i za sistematsko proučavanje sjeveroistočnoga dijela ovog golemog evaporitnog područja. Na ponovni osvrt o distribuciji permotrijaskih evaporita prisiljava nas identifikacija dijapirskih struktura u Vanjskim Dinaridima, s debljinom soli od preko 2 km. Rezultati regionalne analize seizmičkih mjerenja i podataka dubokog bušenja ukazuju da evaporiti Dinarida također pripadaju ovom enormno velikom salinarnom sustavu Jadranskog bazena. Dijapirizam u Dinaridima je izrazito manji od solnih struktura u odobalnom području, međutim, uz pomoć seizmičkih podataka moguća je pouzdana identifikacija izrazitih solnih strukturnih formi. Mnogostuki izdanci anhidrita i gipsa u rubnoj zoni evaporitnog bazena idu u prilog tvrdnji, da ovaj prostrani evaporitni bazen pripada takozvanom centralno bazenskom modelu odlaganja evaporita. Evaporiti igraju važnu ulogu u strukturnoj građi Dinarida. Oni su u kompresionom tektonskom režimu, tokom Tercijara, odigrali dominantnu ulogu dekolmana, tektonski razdvajajući naslage taložene prije i poslije permotrijaskih evaporita. Kao rezultat, sjeveroistočna rubna zona Dinarida je komprimirana i navučena prema jugozapadu u obliku imbrikacione strukturne forme. Suprotno tome, centralne dijelove evaporitnog bazena Dinarida karakterizira distinktivna solna-dijapirska tektonika, na što ukazuju i seizmički, i gravimetrijski geofizički podaci. Solna mobilnost je formirala kilometarske antiklinalne forme, koje mogu imati presudne implikacije u istraživanju ugljikovodika u Dinaridima. U povoljnim strukturnim međuodnosima rezervoarskih, matičnih i izolacijskih-pokrovnih, stijena ovo područje ima značajan potencijal za istraživanje ugljikovodika. Za ilustraciju ovog novog koncepta petrolejskog sistema Vanjskih Dinarida, izvršena su inicijalna geofizička mjerenja na strukturi sjeve- roistočno od Glamočkog polja. Rezultati mjerenja upotrebom direktne geofizičke metode su ohrabrujući i veoma kompatibilni s geološko-strukturnom građom ovog dijela Dinarida. Korištena je metoda elektromagnetske rezonancije (GEO-SPIN) u formi profiliranja i dubokog sondiranja. Rezultati mjerenja su u potpunom skladu s predloženim modelom petrolejskog sistema baziranim na solnoj tektonici. Iz ovog proizlazi, da novi koncept petrolejskog sistema Dinarida u kombinaciji sa ovom, direktnom i veoma ekonomičnom, geofizičkom metodom (GEO-SPIN) mogu imati pozitivne implikacije na buduća istraživanju ugljikovodika u Dinaridima.

Translated Abstract

The study results of the Permo-Triassic evaporite basin setting in the Adriatic Sea area gave a strong incentive to examine more systematically the northeaster margin of this huge evaporite basin. A major need to reconsider the setting of evaporite deposition arose with the identification of over 2 km of evaporite (salt) in the External Dinarides. My previous study of seismic and well information demonstrates that the External Dinarides region evaporites belong to an enormous saline Periadriatic Basin. Diapirism in the Dinaric sub-basin is significantly less pronounced than in the offshore area, however, distinctive salt pillows could be mapped very reliably using seismic data. In addition, numerous outcrops of anhydrite and gypsum occupying the marginal zone of the basin support the assumption that the evaporite deposition of the whole basin could be classified as a basin–central evaporite deposition system. Evaporites played an important role in structural development of the Dinarides. Compressions during the Tertiary were predominantly decoupled between pre and post-Permo-Triassic evaporites. As a result, the northeaster margin shortening was accommodated by south westerly-directed fan thrust system along associated Permo-Triassic evaporite decollment. In contrast to the imbricated fan zone, the central part of the sub-basin shows distinctive salt pillow tectonics clearly evidenced by geophysical data (gravity and seismic). Pulses of salt pillows controlled the location of kilometre-scale fold structures, which has important implications for hydrocarbon exploration in Dinarides. With favourable juxtaposition of reservoir, source and seal, this area has significant potential for hydrocarbon accumulations. For illustration of a new exploration petroleum system concept a test survey was done across the structure northeast from Glamoč Polje. The method is using an innovative concept and technique based on the coherent spin precession of the atomic particles (GEO-SPIN). Two survey geometries were used: electro-magnetic resonance profiling and sounding. The results of this direct geophysical method are very encouraging and compatible with geological framework of the area. Consequently, the proposed petroleum system together with the noveldirect geophysical method might play an important role in the future oil exploration in the Dinarides.