Original scientific paper
https://doi.org/10.2478/10004-1254-59-2008-1866
Štetni učinci anorganskog olova u metalurških radnika
Sašo Stoleski
; Department of Cardiorespiratory Functional Diagnostics, Institute of Occupational Health, WHO Collaborating Center, Skopje, Macedonia
Jovanka Karadžinska-Bislimovska
; Department of Cardiorespiratory Functional Diagnostics, Institute of Occupational Health, WHO Collaborating Center, Skopje, Macedonia
Elisaveta Stikova
; Republic Institute for Health Protection, Skopje, Macedonia
Snežana Risteska-Kuc
; Department of Cardiorespiratory Functional Diagnostics, Institute of Occupational Health, WHO Collaborating Center, Skopje, Macedonia
Dragan Mijakoski
; Department of Cardiorespiratory Functional Diagnostics, Institute of Occupational Health, WHO Collaborating Center, Skopje, Macedonia
Jordan Minov
; Department of Cardiorespiratory Functional Diagnostics, Institute of Occupational Health, WHO Collaborating Center, Skopje, Macedonia
Abstract
Napravljeno je retrospektivno ispitivanje koje je obuhvatilo 60 radnika profesionalno izloženih anorganskomu olovu te skupinu od 60 kontrolnih ispitanika. Ispitivanje se temeljilo na posebnome upitniku o izloženosti olovu i procjeni toksičnoga djelovanja, liječničkome pregledu, spirometriji, EKG-u te laboratorijskim pretragama za olovo u krvi i toksične učinke olova. Statistički značajno zastupljeniji simptomi zamijećeni u izloženih radnika bili su bol u mišićima i klonulost te teškoće s disanjem na nos povezane s poslom. Zastupljenost plućnih teškoća bila je nešto viša u radnika izloženih olovu, ali ne značajno (20 % naprema 6,6 %). Srednje razine olova i delta-aminolevulinske kiseline (d-ALA) u krvi bile su značajno više u izloženih radnika. Usto je i aktivnost enzima dehidrataze d-ALA (ALAD) bila značajno niža negoli u kontrolnih ispitanika. Učestaliji abnormalni nalazi olova, ALAD-a i d-ALA zamijećeni su u krvi radnika izloženih olovu, a statistička je značajnost zabilježena za olovo i ALAD. Inverzna je korelacija utvrđena između olova i ALAD-a u krvi, a pozitivna korelacija između olova u krvi i dobi, godina zaposlenja, godina izloženosti, krvnoga tlaka, konzumacije alkohola i godina konzumacije alkohola. Promjene u spirometrijskim parametrima inverzno su korelirale s olovom u krvi. Pozitivno su korelirali olovo u krvi i broj eritrocita te koncentracija hemoglobina, a inverzno ALAD i koncentracija hemoglobina. Značajne su razlike uočene za olovo u krvi odnosno ALAD s visokim omjerom izgleda (14.64 odnosno 7.23), a također za relativni rizik (4.18 odnosno 3.08). Naši podaci potvrđuju povezanost između profesionalne izloženosti olovu i abnormalnih nalaza specifičnih biopokazatelja djelovanja olova te upućuju na ulogu profesionalne izloženosti u nastanku štetnih učinaka.
Keywords
biopokazatelji; dehidrataza delta-aminolevulinske kiseline; izloženost; olovo u krvi; toksičnost
Hrčak ID:
21861
URI
Publication date:
21.3.2008.
Visits: 3.102 *