Veterinarska stanica, Vol. 54 No. 1, 2023.
Original scientific paper
https://doi.org/10.46419/vs.54.1.11
Pojavnost citrinina u zrnju pšenice uzgojenoj na Kosovu i u Albaniji tijekom 2021. godine
Arben Haziri
; Department of Chemistry, Faculty of Natural Science, University of Prishtina, Prishtina, Kosovo
Enkelejda Emiri Sallaku
; Department of Zoology, Faculty of Agriculture and Environment, Agriculture University of Tirana, Tirana, Albania
Manuela Zadravec
; Croatian Veterinary Institute, Zagreb, Croatia
Nina Kudumija
; Croatian Veterinary Institute, Zagreb, Croatia
Bajram Berisha
; Department of Food Technology and Biotechnology, Faculty of Agriculture and Veterinary Medicine, University of Prishtina, Prishtina, Kosovo
Myqerem Tafaj
; Department of Zoology, Faculty of Agriculture and Environment, Agriculture University of Tirana, Tirana, Albania
Skender Muji
; Department of Food Technology and Biotechnology, Faculty of Agriculture and Veterinary Medicine, University of Prishtina, Prishtina, Kosovo
Etleva Delia
; Department of Zoology, Faculty of Agriculture and Environment, Agriculture University of Tirana, Tirana, Albania
Fatmir Faiku
; Department of Chemistry, Faculty of Natural Science, University of Prishtina, Prishtina, Kosovo
Hamide Ibrahimi
; Department of Chemistry, Faculty of Natural Science, University of Prishtina, Prishtina, Kosovo
Jelka Pleadin
orcid.org/0000-0002-0768-0462
; Croatian Veterinary Institute, Zagreb, Croatia
Supplements: Haziri_Occurrence of citrinin.pdf
Abstract
itrinin (CIT) predstavlja mikotoksin za koji je utvrđeno da je odgovoran za kontaminaciju mnogih poljoprivrednih proizvoda poput: pšenice, ječma, kukuruza, riže i njihovih proizvoda, kao i drugih namirnica i hrane za životinje, osim onih na bazi žitarica, koje se koriste za prehranu ljudi i hranidbu životinja. Najviše ga proizvodi Penicillium citrinum, iako se može biosintetizirati i iz Penicillium expansum i Penicillium verrucosum te nekih vrsta Aspergillus i Monascus. Međutim, istraživanja pokazuju da su za CIT utvrđena genotoksična, hepatotoksična, fetotoksična i teratogena svojstva. Cilj ovoga istraživanja je bio utvrditi pojavnost CIT u zrnju pšenice koje se uzgaja na Kosovu i u Albaniji. S obzirom na činjenicu da je pšenično brašno najviše konzumirani proizvod na Kosovu i u Albaniji, analize CIT u zrnju pšenice u ove dvije zemlje od velikog su značenja. Ukupno je uzorkovano 60 uzoraka zrna pšenice na području poznatom kao Fusha e Kosovës (Kosovo), Myzeqeja (Albanija) i Fusha e Maliqit (Albanija), koja
predstavljaju lokalitete na kojima se proizvodi najveća količina pšenice. Za određivanje koncentracije CIT korištena je imunoenzimna metoda ELISA. Za identifikaciju plijesni koje predstavljaju potencijalne producente CIT primijenjena je tradicionalna makroskopska i mikroskopska metoda te molekularna PCR metoda identifikacije. CIT je određen u 96,6 % i 86,6 % uzoraka zrnja pšenice prikupljenih na Kosovu i u Albaniji. Najveća količina CIT-a u zrnju pšenice proizvedenom na Kosovu bila je 53,12 μg/kg, a u Albaniji 45,74 μg/kg. Količina CIT utvrđena u pšenici ne može se usporediti s najvećom dopuštenom količinom (NDK), jer njegova razina u europskom zakonodavstvu nije definirana. No budući da podatci o količinama CIT u žitaricama uzgojenim na Kosovu i u Albaniji nisu dostupni, dobiveni rezultati mogu poslužiti kao pokazatelj kontaminacije zrnja pšenice na ovom dijelu Balkanskog poluotoka.
Keywords
citrinin; zrnje pšenice; kontaminacija; ljudska izloženost; Kosovo; Albanija
Hrčak ID:
279420
URI
Publication date:
25.5.2022.
Visits: 923 *