Review article
https://doi.org/10.3935/rsp.v14i3.688
Re(de)konstrukcija Parsonsovog koncepta uloge bolesnika u postmodernom društvu
Živka Staničić
; Farmaceutsko-biokemijski fakultet Sveučilišta u Zagrebu
Abstract
Analize koje se u članku izlažu temelje se na aksiomatskoj pretpostavci koja sažeto glasi: ekonomske, političke i sociokulturne konstelacije na bitan način određuju nivo socijalnog života ili socijalni status bolesnika. Polazeći od navedene analitičke hipoteze, u radu se, na tragu Weberovih »idealnih tipova«, raščlanjuju razlike u legitimirajućem, tj. socijalno doznačenom identitetu bolesnika u modernom društvu, s jedne strane, te u postmodernom društvu, s druge strane.
U svojstvu teorijske predradnje za naredne analize, upućuje se na leksičko-pojmovna razgraničenja koju riječi bolest ima u engleskom jeziku: disease, illness i sickness. Svrha te pojmovne raščlambe jest odgovoriti na pitanje: što se točno misli kada se kaže da je netko bolestan?
Parsonsov koncept uloge bolesnika (sick role) poslužio je kao analitički konstrukt za razumijevanje načina na koji je moderno društvo sredine 20. stoljeća odlučivalo o svojim bolesnicima. Teorijski značaj i vrijednost ovog koncepta prepoznaje se ne samo u tome što je on operativan, odnosno jednako primjenjiv (barem načelno) na sve članove društva već i u tome što se bolesna osoba oslobađa izvršenja uobičajenih socijalnih zadataka kao i moralne krivice, a time i svake druge odgovornosti za nastanak bolesti.
Nakon iscrpnog i strukturiranog prikaza Parsonsovog koncepta uloge bolesnika, u završnom dijelu rada, kritički se razmatra status ili »svijet života« bolesnika u optici strukturalno kontingentnih procesa u razvijenim političkim ekonomijama postmodernog društva.
Rezultat tih analiza sabire se u zaključku: uvođenjem principa tržišta u sferu javnog dobra, kakvo je upravo zdravlje ljudi, potkopavaju se temeljna prava bolesnika, a time i realni izgledi za kvalitetnu medicinsku skrb.
Keywords
illness; disease; sickness; Parsonsov koncept uloge bolesnika (sick role); prava bolesnika; obveze bolesnika; simuliranje bolesti; moderno društvo; postmoderno društvo; neoliberalne reforme sustava zdravstvene zaštite
Hrčak ID:
30329
URI
Publication date:
28.11.2007.
Visits: 1.886 *