Revija za sociologiju, Vol. 26 No. 3-4, 1995.
Izvorni znanstveni članak
Problemi s racionalnim ekonomskim čovjekom: prema institucionalističkoj rekonstrukciji ekonomske teorije
Vojmir Franičević
; Ekonomski fakultet, Zagreb
Sažetak
U radu se analizira koncept racionalnosti u neoklasičnoj ekonomskoj teoriji. Maksimizirajuće ponašanje ekonomskih aktera moguće je samo kada ovi raspolažu odgovarajućim informacijama i kognitivnim sposobnostima. U (realističnijem) slučaju njihovog izostanka, alternativna pretpostavka je prijeko potrebna: akteri su ograničeno sposobni, a neizvjesnost temeljito određuje kontekst odlučivanja. Razmatra se koncept ograničene racionalnosti. Pokazuje se da ga je moguće integrirati u osnovni neoklasični model, ali i reinteipretirati u institucionalističkom smjeru. Ovaj posljednji naglašava tipičnu nesposobnost aktera da procesiraju sve dostupne informacije: otuda se racionalnost aktera tretira kao adaptivna, dok se model optimizirajućeg aktera odbacuje. U takvom pristupu institucije su endogene procesima odlučivanja. Osobito se naglašava njihova informacijska uloga u složenom okruženju sa kojim se suočavaju akteri. Razumijevanje institucionalne dimenzije ključno je za rekonstrukciju ekonomske teorije, koja će se zasnivati na realističnijim pretpostavkama o samim akterima ekonomskog procesa. Time se
ujedno otvaraju i vrata produktivnom dijalogu s drugim društvenim znanostima.
Ključne riječi
neoklasična ekonomika; ekonomski akter; racionalnost; maksimizacija; neizvjesnost; ograničena racionalnost; adaptivna racionalnost; institucije; institucionalna ekonomika
Hrčak ID:
154569
URI
Datum izdavanja:
31.12.1995.
Posjeta: 1.384 *