Izvorni znanstveni članak

“Argument sličnosti” i prijepori oko mimesisa

Nives Delija

Sažetak

Naspram ustaljene interpretacije platoničke umjetnosti, kako je ona ontološki i spoznajno irelevantna jer je bitno određena mimetičkim konceptom kao pukom kopijom materijalne stvarnosti, te je stoga izgnana iz Države, ovdje podastiremo neke interpretacije koje tumače sasvim suprotno. Naime, moguće je pokazati da mimetički princip nije razlog Platonove osude umjetnosti, te daje zapravo pojam umjetničkog mimesisa utemeljen u metafizičkom pojmu mimesisa kao aproksimacije ili postupnog nalikovanja paradigmi. U tom slučaju umjetnički mimesis postiže višu ontološku vjerodostojnost i oponaša idealno posredstvom osjetilnoga. “Argument sličnosti” u Parmenidu može predstavljati ozbiljnu prepreku u prihvaćanju, s jedne strane, teze o odnosu sličnosti (homoiotes) između ideja i pojedinačnosti, tj. između paradigme i njene slike, te s druge strane može učiniti upitnom i tezu o aproksimaciji gdje mimetički koncept ima metafizičko utemeljenje. Međutim, ideja shvaćena kao sintetičko objedinjavanje množnog (hen epi pollon) predstavlja ispravno stajalište za objašnjenje fenomena, a postaje upitna kada se stavi u istu razinu sa svojim egzemplarima. Ukoliko je odnos sličnosti između paradigme i njene slike određen “dinamičkom”, a ne “simetričnom sličnošću” u kojoj oba relata imaju isti stupanj ontološke autentičnosti, tada teza o filozofskom mimesisu kao aproksimaciji na kojemu počiva i umjetnički mimetički koncept ima svoj legitimitet.

Ključne riječi

Platon; umjetnost; mimesis; sličnost; aproksimacija; Parmenid

Hrčak ID:

208

URI

https://hrcak.srce.hr/208

Datum izdavanja:

7.6.2004.

Podaci na drugim jezicima: engleski

Posjeta: 3.312 *