Izvorni znanstveni članak
Urbanizacija bez urbanosti - bilanca rasta gradova u Srbiji
Ksenija Petovar
; Arhitektonski i Geografski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija i Crna Gora
Sažetak
Srbija (Vojvodina i centralna Srbija) je danas među najslabije urbaniziranim područjima u Europi. Udjel gradskog stanovništva procjenjuje se na otprilike 55%. Taj pokazatelj sam po sebi nije
naročito važan za prosudbu dostignute razine urbanizacije. Mnogo su
važniji indikatori kvaliteta življenja u gradskim i seoskim područjima.
Sada ne postoji sistematski, pouzdan i objedinjen uvid u razinu razvijenosti i ostvarene standarde osnovnih sadržaja naselja (prometna i komunalna infrastruktura, javne službe, stanovanje, zelene površine), niti su ustanovljeni pokazatelji kakvoće življenja
koji se standardne rabe u europskim državama. Izražene migracije
prema nekoliko velikih gradova, naročito prema Beogradu i Novome
Sadu, i dramatično starenje i smanjenje seoskih naselja, ukazuju na
velike razlike u kvaliteti življenja i mogućnostima rješavanja životnih
problema. Urbocentrična politika u godinama poslije Drugoga svjetskog rata, u uvjetima komandne ekonomije, povećala je
razlike u kakvoći življenja izmedu gradskih i seoskih naselja i potakla
metropolizaciju Srbije. Ti su tokovi naročito ubrzani i produbljeni tijekom posljednjeg desetljeća 20. stoljeća, koje je obilježeno ekonomskim kolapsom zemlje, urušavanjem institucija, visokom korupcijom državnih službi i javnog sektora, kriminalizacijom privrednog života, uspostavljanjem pseudotržišnih odnosa i naglašenom populističkom demagogijom. Motreći iz kuta kakvoće
življenja i urbanosti naselja, najteža rezultanta dramatičnih tokova
u posljednjem desetljeću 20. stoljeća u Srbiji je poništavanje urbanističke norme, kao temeljnog instrumenta izgradnje, uređenja
i korištenja naselja. Predmet ovog rada je istraživanje uzroka sadašnjeg stanja kvalitete življenja i urbanosti naselja u Srbiji, sa
brojnim prostorno-naseljskim disfunkcionalnostima, podcivilizacijskim
standardima i nejasnim razvojnim perspektivama.
Ključne riječi
urbanizacija; metropolizacija; urbocentrična politika; kvaliteta života; Srbija
Hrčak ID:
33301
URI
Datum izdavanja:
10.3.2009.
Posjeta: 3.977 *