Izvorni znanstveni članak
Selo i kulturna politika
Milovan Mitrović
Sažetak
Ovaj rad teorijski razmatra modele kulturne politike prema
selu. Podeljen je na dva dela. Prvi je deo posvećen prikazivanju
i kritičkom razmatranju najznačajnijih teorijskih
pristupa selu i seljaštvu, a polazi od stava da je i odabrani
model kulturne politike uvek posredno ili neposredno izveden
iz nekoga teorijskog stanovišta, pored toga što
mora uvažavati konkretne društveno-istorijske i kulturne
prilike.
Drugi, veći, deo rada teorijsko-kritički razmatra postojeće
i moguće obrasce kulturne politike prema selu. Najpre definiše
kulturnu politiku kao plansko i organizovano delovanje
šire društvene zajednice usmereno na (1) zaštitu
stvorenih kulturnih dobara ,(2) podsticanje i potporu kulturnog
stvaralaštva i (3) razvijanje kulturnog života užih i
širih društvenih skupina. Potom eksplicira glavna načela
kulturne politike: (1) načelo kontinuiteta, (2) samodeterminacije
i (3) selektivnosti.
Polazeći od teze da je kultura elemenat društvene strukture,
ona se ne određuje kao nekakva "nadgradnja" nego
kao unutarnje (značenjska) komponenta društvenog totaliteta
— kao individualno-subjektivni sadržaj svakoga
društvenog delovanja (akcije) i svih objektiviziranih kolektivnih
društvenih tvorevina (grupa, ustanova i organizacija)
ali i kao prihvaćeni obrazac verovanja, mišljenja,
osećanja, ponašanja i delovanja svakog pojedinca u
društvu. Shodno tome, kulturna politika nije samo usmeravanje
kulture nego je, pre svega, usmeravanje ljudi kao
svesnih aktera koji imaju svoje osobene potrebe i interese,
odabrane vrednosti i prihvaćene norme.
Seoska kultura definiše se kao istorijski formirana celina
društvenih znanja (umeća), vrednosti i normi kojima se
objašnjavaju, osmišljavaju, usmeravaju i uređuju — prema
postojećim ili potencijalnim potrebama i interesima ljudi —
tipična društvena delovanja i odnosi u selu. seljački radovi,
odnosi u seoskoj porodici i lokalnoj zajednici te drugi
međuindividualni i među grupni odnosi u selu.
Pošto je definisan pojam seoska kultura i razgraničen od drugih
srodnih pojmova, pristupa se kritičkom preispitivanju
postojećih i mogućih modela kulturne politike prema selu: (1)
tradicionalističko-elitističkog, (2) prosvetiteljsko-aktivističkog,
(3) komercijalno-potrošačkog i (4) autonomno-humanističkog,
među kojima se ovaj poslednji određuje kao kritičko
stanovište a ne kao izgrađen model.
Ključne riječi
Hrčak ID:
121750
URI
Datum izdavanja:
7.7.1988.
Posjeta: 1.674 *