Izvorni znanstveni članak

Lavinia Belušić ; Facoltà di scienze umane e sociali, Università degli studi di Fiume

Sažetak

S obzirom na neobra|enost arhitekture vremena osnovni je
cilj rada bio odre|enje arhitekstonskog korpusa iz kojeg bi se mogle is~itati
karakteristi~ne zna~ajke i analizirati formativni elementi. Stoga se crkve {to
se nalaze na mleta~kom dijelu triju biskupija {to se mogu datirati u vrijeme
1450.-1600. klasificiraju i tipolo{ki analiziraju.
Crkve su klasificirane na temelju njihovih tlocrtnih, prostornih i
konstrukcijskih zna~ajki u nekoliko tipolo{kih skupina i podskupina na
trobrodne crkve (zborne crkve Labina i Motovuna) i na jednobrodne crkve
koje dalje mogu biti podijeljene na temelju izostanka apside (Sv. Martin
u Rovinju; Sv. Bartul kod Montovuna; Sv. Kri‘ u Vodnjanu itd.) ili
prisutnosti i oblika iste na: crkve s polukru‘nom apsidom (Sv. Agneza u
Raklju; Sv. Anton u Vodnjanu itd.), crkve s poligonalnom apsidom (Sv.
German na Velom Brijunu; Sv. Kuzma i Damjan u Gro‘njanu itd.) ili
crkve s dubokim sveti{tem-korom ~etverokutne osnove (Sv. Marija od
Servita u Motovunu itd.) koji je u nekoliko primjera zaklju~en
polukru‘nom apsidom (zborna crkva u Svetvin~entu; Sv. Marija od Puka
u Novigradu). Trobrodne i jednobrodne crkve s dubokim sveti{tem-korom
~etverokutne osnove predstavljaju najzna~ajnije primjere sakralne arhitekture
tog vremena, dok su jednoprostorne crkve bez apside najrasprostranjenije.
Iz liturgijskih i votivnih potreba crkava proizlaze njihove oblikovne
zna~ajke, odnosno da o namjeni budu}e crkve i o vrsti njezinih naru~ioca
ovise tipolo{ki modeli na temelju kojih }e se na~initi projekti budu}ih
crkvava. Stoga se skromnije i brojnije crkve, uglavnom bratov{tinske, mogu
tipolo{ki vezati uz tradicionalnu i ruralnu arhitekturu, dok se na zbornim
crkvama i ponekoj ‘upnoj crkvi, a velikim dijelom i na katedralnim crkvama
prepoznaju odjeci mleta~ke arhitekture. Unutar korpusa crkava {to se nalaze
na mleta~kom dijelu triju biskupija prepoznaju se crkve raznovrsne
tipologije; korpus obuhva}a i kombinira tipolo{ke elemente tradicionalne
lokalne arhitekture s onima prethodnih razdoblja i suvremenima, a ujedno
uvodi nove tipove crkava.
Tipolo{ka klasifikacija stvorila je osnovu za daljnja istra‘ivanja u okviru
stilskog jezika, majstora i radionica, lokalnih ili putuju}ih, {to su doprinijeli
stvaranju arhitektonskog korpusa tog vremena.

Ključne riječi

Hrčak ID:

241879

URI

https://hrcak.srce.hr/241879

Datum izdavanja:

3.6.2011.

Podaci na drugim jezicima: talijanski

Posjeta: 887 *