Izvorni znanstveni članak
https://doi.org/10.15378/1848-9540.2022.45.01
Treba čuti, vidjeti i dotaknuti. Može li etnografija razgraditi naracije straha?
Renata Jambrešić Kirin
; Institut za etnologiju i folkloristiku, Zagreb
Katherine Borland
orcid.org/0000-0002-5073-0429
; The Ohio State University
Stef Jansen
orcid.org/0000-0001-5729-5952
; Odsjek za sociologiju Filozofski fakultet Sveučilište u Sarajevu
Jelena Marković
orcid.org/0000-0002-7436-6190
; Institut za etnologiju i folkloristiku, Zagreb
Sanja Lončar
; Odsjek za etnologiju i kulturnu antropologiju Filozofski fakultet Sveučilište u Zagrebu
Sažetak
Rad tematizira društvene, spoznajne i afektivne posljedice razornog potresa koji je pogodio
područje Banije 29. prosinca 2020. godine. Prirodna nepogoda se ne razumijeva samo kao
katastrofa nego i kao svojevrsna katarza koja je otkrila slojeve političkog zanemarivanja, teške
prošlosti i duboke povezanosti čovjeka s prirodom. Autorica interpretira (posredovane
i etnografski zabilježene) osobne naracije o prirodnoj nepogodi, ruinizaciji i regeneraciji,
solidarnosti i međusobnom razumijevanju kao temelj za oblikovanje novih afektivnih zajednica
i pokretanje procesa kojima se razgrađuju nacionalne (i nacionalističke) naracije i
postiže osnaživanje zajednice. Metodološki okvir rada obuhvaća participativnu etnografiju,
teorije usmenog pripovijedanja (Bausinger 2018 [1958]; Borland 2021; Bošković-Stulli
1984; Ranke 2018 [1967]; Rudan 2020, Shuman 2005), osjetilnu etnografiju (Bendix 2000,
2005) i ekološku spoznaju “duboke međuovisnosti čovjeka i svih stvari koje ga okružuju”
(da Silva i Neuman 2018). Autorica zaključuje da seljani, kohabitirajući s prirodom, ali i
oviseći o njoj, na jedinstvenom iskustvu nepogode grade smisao tako što uspoređuju ovu
katastrofu s drugim primjerima ljudske patnje i oblikuju je u narativni obrazac koji “od alegorijskog
čini osobno, od lokalnog kozmičko” iskustvo (Shuman 2005).
Ključne riječi
potres na Baniji; etnografija nepogode; prirodne vs. društvene katastrofe; naracije ruinizacije i revitalizacije; osjetilna etnografija; narativna demokracija
Hrčak ID:
287940
URI
Datum izdavanja:
21.12.2022.
Posjeta: 830 *