Original scientific paper
Kлиментовската традиција вo македонската средновековна писменост (по повод 1100-годишнината од упокојувањето на св. К лимент Охридски)
Liljana Makarijoska
orcid.org/0000-0003-3722-0210
; Institut za makedonski jazik "Krste Misirkov", Skopje
Abstract
Предмет на нашиот интерес се јазичните особености (фонетско-правописни, морфо-синтаксички и лексички) на македонските црковнословенски текстови од XII до XV век, кои се поврзуваат со дејноста на Охридската (Климентова) книжевна школа. Се изделуваат особености кои се познати и во другите редакции на црковнословенскиот јазик, но и некои со кои се одликуваат македонските текстови (вокализацијата на еровите ú > о, ü > å, деназализацијата © > а, ó, ú). Најстарите охридски ракописи ги карактеризираат бројни архаизми, чување на грцизмите итн., а надоврзувањето на кирилометодиевскиот период и архаичниот карактер на јазикот се препознаваат и во подоцнежната македонска писменост. Анализата го потврдува развојот на фонетско-правописниот систем (вокализацијата на еровите, мешањето на назалите и деназализацијата како одраз на старата дијалектна диференцијација, употребата на ı, замената на û и è, ограничената употреба на јотираните вокали, контракцијата на вокалите; чувањето на епентетското л, затврднувањето и промените во консонантските групи); промените во именскиот систем што доведуваат до упростување на синтетичката деклинација, предлошко-падежните конструкции за изразување на синтаксичките односи; архаичните глаголски форми и подновувањата под влијание на јазичната средина; јазичните особености што се однесуваат на усогласувањето на народниот говор со старата писмена традиција. И во лексичкиот систем се изделува архаичен слој како дел од кирилометодиевското наследство и лексички варијанти што укажуваат на специфичните особености на македонската редакција; се проследуваат и определени зборообразувачки тенденции.
Keywords
црковнословенски јазик; македонска редакција; Охридска книжевна школа; јазични особености
Hrčak ID:
198795
URI
Publication date:
22.2.2018.
Visits: 2.859 *