Izvorni znanstveni članak

REAKCIJA GENOTIPOVA OZIME PŠENICE NA RAZLIČITE OKOLINSKE UVJETE

Valentina ŠPANIĆ orcid.org/0000-0002-7684-5419 ; Poljoprivredni institut Osijek
Georg DREZNER orcid.org/0000-0001-9550-6642 ; Poljoprivredni institut Osijek
Krešimir DVOJKOVIĆ ; Poljoprivredni institut Osijek
Daniela HORVAT orcid.org/0000-0002-2619-3344 ; Poljoprivredni institut Osijek

Sažetak

Kvantitativna svojstva rezultat su genotipa, okoline i njihovih interakcija.
Da bi se dobila informacija o reakciji genotipova ozime pšenice na različite
okolinske uvjete postavljeni su pokusi u 2006./2007. godini s 24 genotipa
ozime pšenice u dvije sjetvene norme (SN) s 300 i 600 zrna/m2 u četiri
ponavljanja po shemi slučajnog bloknog rasporeda na četiri lokacije s
različitim tipovima tala (Osijek, eutrični kambisol, Tovarnik, černozem,
Nova Gradiška, aluvij i Požega, pseudoglejni tip tla). Analiziran je urod zrna,
masa 1000 zrna, hektolitarska masa i sadržaj bjelančevina. Utvrđene su
statistički značajne razlike za sva svojstva između genotipova (G), lokacija
(L) i sjetvenih normi (SN), te za interakcije GxL i LxSN, a za hektolitarsku
masu i interakciju GxSN. S većim urodom zrna najstabilniji genotipovi bili
su Alka, Sana i Osk.89/05 u obje sjetvene norme, te Osk.48/07 u normi od
300, i Ficko u sjetvenoj normi od 600 zrna/m2. U obje sjetvene norme
najveći urod zrna (78.79 dt/ha; 73.05 dt/ha) i hektolitarska masa (82.1 kg/hl;
81.8 kg/hl), ali uz najmanji sadržaj bjelančevina (11.4%; 11.3%) ostvareni su
na lokaciji Tovarnik. Najmanji urod zrna u sjetvenoj normi od 600 zrna/m2
uz najveći sadržaj bjelančevina u obje sjetvene norme (14.1%; 14.4%)
ostvaren je na lokaciji Osijek. Na lokaciji Nova Gradiška uz najmanji urod
zrna u sklopu od 300 zrna/m2 utvrđena je najveća masa 1000 zrna u obje
sjetvene norme. Najmanja hektolitarska i masa 1000 zrna u oba sklopa
utvrđena je na lokaciji Požega. Najrodniji genotipovi bili su Lucija,
Osk.48/07, Zlata, Srpanjka i Renata. Najveću hektolitarsku masu ostvarili su
Felix, Lela, Osk.63/05, Renata i Super Žitarka, a masu 1000 zrna Osk.63/05,
Super Žitarka, Renata, Felix i Osk.64/05. Najveći sadržaj bjelančevina
utvrđen je kod genotipova Divana, Golubica, Žitarka, Osk.63/05 i Osk.77/05.
Ostvaren je veći urod i veća hektolitarska masa zrna svih genotipova u
sjetvenoj normi od 600 zrna/m2. Općenito, kod većine genotipova postoji
tendencija većeg sadržaja bjelančevina i manje mase 1000 zrna kod norme
od 600 zrna/m2 u odnosu na manju sjetvenu normu. Ipak, utvrđena je i
specifična reakcija pojedinih genotipova.

Ključne riječi

okolina; pšenica; genotipovi; kvantitativna svojstva

Hrčak ID:

77200

URI

https://hrcak.srce.hr/77200

Datum izdavanja:

27.10.2011.

Podaci na drugim jezicima: engleski

Posjeta: 1.770 *