Izvorni znanstveni članak

Priprava vapna prženjem vapnenca iz ležišta Strezovci (Republika Kosovo) i njegova uporaba za aluminotermijsko dobivanje metalnog kalcija

S. Hoda ; Fakulteti i Gjeoshkencave dhe Teknologjisë, p. p. Mitrovicë, Kosovo
I. Zeqiri ; Fakulteti i Gjeoshkencave dhe Teknologjisë, p. p. Mitrovicë, Kosovo
M. Sadiku ; Fakulteti i Gjeoshkencave dhe Teknologjisë, p. p. Mitrovicë, Kosovo
M. Kelmendid ; Fakulteti i Gjeoshkencave dhe Teknologjisë, p. p. Mitrovicë, Kosovo

Sažetak

Cilj proizvodnje i prerade vapnenca (pretežno CaCO₃) dobivanje je visokokvalitetnih vatrostalnih materijala na osnovi vapna (CaO). Vapno je sirovina za dobivanje metalnog kalcija, kao strateške i temeljne komponente u metalurgiji olova (proizvodnja rafiniranog olova, legura Pb-Ca u akumulatorskoj i kabelskoj industriji, proizvodnja ferolegura uz dodatak silicija i kalcija, proizvodnja legiranih čelika i proizvodnja visokokvalitetnih čelika).
U ovom radu su prikazani rezultati istraživanja priprave vapna prženjem vapnenca iz ležišta Strezovci (Kosovo) i njegove uporabe za dobivanje kalcija aluminotermijskim postupkom.
Istraživanjima i analizom kemijskog sastava određenih vrsta vapna utvrđena je njegova podobnost za dobivanje metalnog kalcija, a analizom uzoraka nastale šljake utvrđena je potencijalna mogućnost njezine uporabe u proizvodnji vatrootpornog cementa, za što je potrebna valorizacija.
Na temelju prethodnih istraživanja odabrani su: optimalan sastav šarže, tj. količina dodanog reducensa i uvjeti izvođenja redukcije: temperaturno-vremenski i polazni vakuum. Prema saznanjima autora takva metoda do sada nije primijenjena nigdje u zemljama jugoistočne Europe, a obuhvaća i mogućnost uporabe nusproizvoda (šljake), koji može izazvati onečišćenje okoliša.
Cilj istraživanja ovog rada priprava je vapna prženjem vapnenca za dobivanje metalnog kalcija aluminotermijskim postupkom. Tijek proizvodnje kalcija obuhvaća sljedeće operacije: dekarbonatizacija vapnenca (CaCO₃), usitnjavanje dobivenog vapna (CaO), homogeniziranje CaO i aluminija, briketiranje, i aluminotermijska redukcija u peći pod vakuumom. Za učinkovitost procesa najvažnije su tehnološke operacije dekarbonatizacija i redukcija, pod uvjetom da su i ostale operacije korektno izvedene.
Procjene ukupnog svjetskog godišnjeg kapaciteta za proizvodnju metalnog kalcija iznose 25 000 - 27 000 tona. U proizvedenom kalciju maseni udjel kalcija je najmanje 97%. Posljednjih godina u nekim se zapadnim zemljama, procesima redestilacije i zonske rafinacije, proizvodi metalni kalcij čistoće 99,99 %. U zemljama jugoistočne Europe i zemljama bivše SFRJ najveći su potrošači metalurgija olova, akumulatorska i kabelska industrija i industrija čelika te se upotrebljava za proizvodnju tarnih legura.
Na temelju dobivenih rezultata očekuje se da se proizvedeni metalni kalcij može plasirati i na druga svjetska tržišta.

Ključne riječi

Vapnenac; kalcijev oksid (vapno); metalni kalcij; aluminotermijski postupak; okoliš

Hrčak ID:

98103

URI

https://hrcak.srce.hr/98103

Datum izdavanja:

12.3.2013.

Podaci na drugim jezicima: engleski

Posjeta: 1.832 *