Quaderni, Vol. XX No. 1, 2009.
Izvorni znanstveni članak
ARHITEKTURA I GRADOVI U TALIJANSKOJ DALMACIJI (1922. - 1943. ). DIOKLECIJANOVA PALAČA U SPLITU: LUIGI CREMA
Ferruccio Canali
; Università di Firenze
Sažetak
Odmah nakon ukljucenja Dalmacije u sastav Kraljevine Italije 1 94 1.
godine, vrednovanje kompleksa Dioklecijanove palace na temelju
tadasnjih najsuvremenijih kulturnih zahtjeva postalo je ponovo
prioritet, a temeljilo se jos jednom na preciznim politickim
direktivama koje su slavile Rima kao pretecu fasizma. Luigi Crema,
sposobni ucenik Gustava Giovannonija i slusbenik Arheoloskog
konzervatorskog zavoda u Rimu imenovan je kao Komesar za
antikvitete i spomenike u Dalmacij i i neposredno je bio podreden
guverneru Giuseppeu Bastianiniju, a ne Direkciji za antikvitete i
lijepu umjetnost pri Ministarstvu nacionalnog obrazovanja (nije,
dakle, bio konzervator za spomenike u pravom smislu rijeCi s
obzirom na "posebno" politicko stanje tog podrucja, ali u svakom
slucaju bio je glavni upravitelj za sva dalmatinska spomenicka
pitanja). Sa tog polozaja Crema je uspio koordinirati pokretanje
Citavog niza zahvata i smisljanje nekih drugih na splitskom podrucju
i u cijeloj Dalmaciji, zahvaljujuéi svojoj dinamicnosti koju su m u
kasnije priznali Piero Gazzola, Gustavo Giovannoni i Ugo Ojetti.
Kroz koordinaciju Talijanske Akademije oni su potaknuli i usmjerili
Cremino djelovanje, iako u sukobu s Marcellom Piacentinijem, ucinili
su ga jednim od najisturenijih predstavnika u promisljanju talijanskog
naCina restauracije na planu urbanog i arheoloskog preuredenja stare
gradske jezgre. Urbanistika, spomenicka restauracija i urbana
restauracija predstavljale su inovativni disciplinami pristup, s obzirom
na posebnosti splitskog slucaja, na sto je ukazao i Arnaldo Massimo
Degli Innocenti. Zanimanje i promisljanja Creme, koji je nakon rata
postao ravnatelj Konzervatorskog zavoda u Ravenni, a zatim
definitivno presao u Milano, o tom bogatom, iako kratkom, splitskom
iskustvu nastavila su se i poslije objavom svoji h spoznaja u znaku
srdacnog sporazuma i suglasja s novim jugoslavenskim vlastima koje
su postivale njegov rad.
Ključne riječi
Hrčak ID:
254286
URI
Datum izdavanja:
19.3.2010.
Posjeta: 581 *