Izvorni znanstveni članak
https://doi.org/10.31299/hrri.56.1.5
Odnos izvršnih funkcija i teorije uma u predškolskoj dobi
Sanja Šimleša
; Odsjek za logopediju, Edukacijsko – rehabilitacijski fakultet, Sveučilište u Zagrebu
Sažetak
Povezanost i međudjelovanje izvršnih funkcija i teorije uma dosad nisu jasno definirani u psihološkim istraživanjima. Izvršne funkcije i teorija uma „igraju“ značajnu ulogu u razvoju pojedinca i to počevši od jednostavnih obrazaca ponašanja dojenčeta pa do razvoja maštovite igre i autonomije djece, sve do planiranja i organizacije karijere i obitelji u ranoj odrasloj dobi. Cilj ovog rada bio je ispitati odnos odabranih aspekata izvršnih funkcija (inhibicijske kontrole, radnog pamćenja i kognitivne fleksibilnosti) i teorije uma za djecu u dobi četiri i pet godina te utvrditi koji od njih ima najveću prediktivnu vrijednost za postignuće na zadacima teorije uma. Kako bi se utvrdio međuodnos izvršnih funkcija i teorije uma u djece predškolske dobi, na uzorku od 203 djece dobi četiri i pet godina individualno je primijenjen niz zadataka za procjenu izvršnih funkcija (CANTAB baterija testova) i teorije uma (NEPSY-II baterija testova). Rezultati su pokazali da je verbalno radno pamćenje značajan prediktor teorije uma za djecu u dobi od četiri godine, a verbalno radno pamćenje i kognitivna fleksibilnost značajni su prediktori teorije uma u dobi od pet godina. Pritom je verbalno radno pamćenje najsnažniji pojedinačni prediktor teorije uma za obje dobne skupine. Zaključno razvoj u predškolskoj dobi vrlo je dinamičan; kognitivne se funkcije u funkciji kronološke dobi diferenciraju i restrukturiraju, a odnos između varijabli izvršnih funkcija i teorije uma tijekom razvoja se mijenja.
Ključne riječi
izvršne funkcije; teorija uma; predškolska dob
Hrčak ID:
240175
URI
Datum izdavanja:
30.6.2020.
Posjeta: 2.453 *